بهترین عمل

بشتابید به سوی بهترین کارها

بهترین عمل

بشتابید به سوی بهترین کارها

قبله 1

قبله پیامبر اکرم -صلى الله علیه وآله وسلم در مدت سیزده سال پس از بعثت در مکه و چند ماه بعد از هجرت در مدینه ، به امر خداوندمتعال به سوى بیت المقدس عبادت مى کرد

قبله پیامبر اکرم -صلى الله علیه وآله وسلم در مدت سیزده سال پس از بعثت در مکه و چند ماه بعد از هجرت در مدینه ، به امر خداوندمتعال به سوى بیت المقدس عبادت مى کرد (بیت المقدس زادگاه حضرت عیسى و قبله یهود و نصارا بود) در حالى که مردم آن روز مکه به کعبه اهمیت زیادى قائل بودند و آنجا را بت خانه خود قرار داده بودند.
ماجراى تغییر قبله پیامبر اکرم -صلى الله علیه وآله وسلم وقتى که به مدینه آمدند و به طرف بیت المقدس نماز خواندند، یهودیانى که در مدینه بودند شروع کردند به بهانه جویى و اعتراض و تبلیغ بر علیه مسلمین مبنى بر اینکه اینان از خود استقلال ندارند و این که به طرف قبله ما نماز مى خوانند، دلیل حقانیت ماست و خلاصه مساله قبله ، دستاویزى براى کوبیدن پیامبر اکرم -صلى الله علیه وآله وسلم شده بود.
پیامبر اکرم -صلى الله علیه وآله وسلم از این موضوع بسیار ناراحت بود و شبها به انتظار وحى در این مورد به آسمان نگاه مى کرد و ساعت شمارى مى کرد، و سرانجام یک روز در حالى که دو رکعت از نماز ظهر را خوانده بود، جبرئیل (ع ) مامور شد که بازوى پیامبر(ص ) را گرفته و روى او را به سوى کعبه بگرداند (سوره بقره آیه 144). بعد از تغییر قبله یهود ناراحت شده و تبلیغات منفى خود را از طریق دیگرى شروع کردند و گفتند:چه عاملى باعث شد که مسلمانان از قبله پیشین انبیا اعراض نمایند، پس یا کارسابقشان باطل بوده یا کار فعلى آنان . خداوند متعال در آیه یاد شده جواب آنها را چنین مى دهد که همه جا مربوط به خداست و به هر کجا او دستور دهد، باید بدان سو نماز خواند و نقطه خاصى بدون دستور الهى داراى شرافت ذاتى نیست .

فلسفه تغییر قبله

همان گونه که در بحث فلسفه احکام در قسمت مقدمات گفتیم ، فلسفه واقعى احکام براى ما مجهول است ولى آنچه درباره حکمت این مساله با استفاده از مدارک اسلامى به نظر مى رسد،عبارتند از:

1- مستقل بودن و تحت تاثیر جو و محیط و آداب غلط قرار نگرفتن بهترین کمال است . پیامبر اکرم -صلى الله علیه وآله وسلم از وقتى که در مکه بودند چون خواستند صفوف مسلمین از مشرکان که به کعبه اهتمام مى ورزیدند جدا گردد، لذا به بیت المقدس متوجه شدند و همین که به مدینه آمدند، در مرحله اول به طرف بیت المقدس نماز مى خواندند و در حالى که نمازشان به آن طرف صحیح بود،خواستار تغییر قبله شدند که این بر پایه عللى بود که به بعضى از آنها اشاره مى شود:
الف ) به خاطر سوءاستفاده و دستاویز قرار دادن یهود مساله قبله را.
ب ) براى اینکه یهود و نصارا در کتابهاى دینى خود خوانده بودند که پیامبرى خواهد آمد که به دو قبله نماز مى خواند، همچنان که قرآن به این مساله اشاره دارد.
-2براى آزمایش افراد مسلمانى که هنوز رسوبات دوران شرک در آنها بود که اطاعت از این دستور براى آنهایى که هنوز به مقام تسلیم نرسیده بودند، بسیار کار دشوارى بود و در قرآن کریم در سوره بقره (آیه 143) به این مساله اشاره شده است :
وما جعلنا القبلة التى کنت علیها الا لنعلم من یتبع الرسول ممن ینقلب على عقبیه وان کانت لکبیرة الا على الذین هدى الله ؛
ما قبله پیشین تو را تغییر ندادیم ، مگر براى آنکه افرادى که از پیامبر پیروى کرده از افرادى که عقب گرد مى کنند، آشکار شوند،اگر چه این جمساله تغییر قبله ج بسیار جتحملش ج گران است ،مگر بر کسانى که جواقعاج هدایت شده اند.))
اگر خداوند ما فوق زمان و مکان است ، توجه به قبله چه مفهومى دارد؟ اولا: اسلام به مساله اتحاد بسیار اهمیت داده و هر حکمى را که موجب هماهنگى و وحدت مى شود، به صورت وجوب یا استحباب بیان فرموده است ؛ بنابراین اگر نقطه معینى قبله نبود و هر کس به طرفى مى ایستاد،هرج ومرج عجیبى به وجود مى آمد.
ثانیا: بعضى از نقاط حالت محورى و سابقه بیشترى براى پرستش و عبادت دارند، چه بهتر که هم براى حفظ وحدت و هم براى توجه بیشتر به مراکز اصلى عبادت نقطه اى به عنوان قبله انتخاب بشود تا همه جهانیان به هنگام عبادت ،افکار خود را متوجه همان نقطه کنند و در واقع دایره هاى متعدد متحدالمرکزى به هنگام عبادت ترسیم نمایند تا مرزى براى وحدت و اتحاد آنها باشد.

مواردى که رو به قبله بودن واجب است

در پنج مورد رعایت قبله لازم است که آنها عبارتند از:
اول : نمازهاى واجب و قضاى نمازهاى روزانه و نماز احتیاط و قضاى اجزاى فراموش شده و همچنین نمازهاى مستحبى ،اگر بخواهد آنها را در حال استقرار بدن بخواند و اما در دو مورد رعایت قبله لازم نیست :

1- در سجده سهو (البته احتیاط مستحب آن است که رو به قبله باشد(
2- در نمازهاى مستحبى در صورتى که بخواهد در حال راه رفتن یا هنگام حرکت وسیله نقلیه ، نماز بخواند.
کیفیت رو به قبله بودن در نمازها کسى که نمازش را ایستاده مى خواند، بایستى صورت و جلو بدنش رو به قبله باشد، و اما بهتر است انگشتان پاها و پشت دستها و سر زانوها هم در هنگام نشستن رو به قبله باشند، بخصوص ‍ آخرى و اما کسى که نشسته نماز مى خواند، بایستى صورت و سینه وشکم و حتى سر زانوهایش رو به قبله باشد و اگر کسى نمى تواند نشسته نماز بخواند و وظیفه اش خوابیده نماز خواندن است ، بایستى به پهلوى راست بخوابد،به طورى که صورت و جلو بدنش رو به قبله باشد و اگر این طورنمى تواند، بایستى به پهلوى چپ طورى بخوابد که صورت و جلو بدنش مقابل قبله باشد و اگر این طور هم نمى تواند، بایستى به پشت بخواند، به طورى که صورتش به طرف آسمان و کف پاهایش به طرف قبله باشد.
دوم : در حال احتضار و آن به صورتى است که اگر بنشیند، صورتش رو به قبله باشد.
سوم : در حال نماز خواندن بر میت که بایستى میت را طورى جلو نمازگزار بگذارند که سرش به طرف راست و پاهایش طرف چپ نمازگزار قرار داشته باشد که در شهرهاى ما سرش به طرف مغرب و پاهایش به طرف مشرق قرار مى گیرد.
چهارم : در حال دفن میت که میت را به پهلوى راست طورى مى خوابانند که صورت و جلو بدنش رو به قبله باشد.
پنجم : در هنگام سر بریدن و یا نحر کردن حیوانات به صورتى که جاى ذبح و نحر حیوان و همچنین جلو بدن او رو به قبله باشد وبنابر احتیاط مستحب ،شخص ذبح کننده هم رو به قبله باشد.
عروة الوثقى ، فیما یستقبل له .
جایى که رو به قبله بودن حرام است در حال تخلى (بول و غائط کردن ) رو به قبله یا پشت به قبله بودن حرام است .
عروة الوثقى ، فیما یستقبل له ، مساله 2