وقت شناسى نماز 2

نماز ظهر و عصر

اول ظهر چه زمانى است ؟

اگر چوب یا چیزى مانند آن را (شاخص ) راست در زمین هموار فروبرند، صبح که خورشید بیرون مى آید، سایه آن به طرف غرب مى افتد و هر چه آفتاب بالا مى آید، این سایه کم مى شود و در شهرهاى ما در اول ظهر شرعى به آخرین درجه کمى مى رسد و ظهر که گذشت سایه به طرف مشرق بر مى گردد و هر چه خورشید رو به مغرب مى رود، سایه زیادتر مى شود، بنابراین وقتى که سایه به کمترین درجه خود رسید و دو مرتبه رو به زیاد شدن گذاشت ،معلوم مى شود ظهر شرعى شده است ، ولى در بعضى از شهرها، مثل مکه که گاهى موقع ظهر سایه به کلى از بین مى رود بعد از آنکه سایه دوباره پیدا شد، معلوم مى شود ظهر شده است .

توضیح المسائل ، مساله 729

فرق غروب و مغرب زمانى که خورشید از نظرها پنهان مى شود (در آخر روز) غروب نامیده مى شود و اما مغرب زمانى است که سرخى طرف مشرق که بعد از غروب آفتاب پیدا مى شود از بین برود؛ بعضى گفته اند که آن سرخى طرف مشرق از روى سر ناپدید شود، ولى حضرت امام مى فرمایند: آن سرخى به سمت سر انسان نمى رسد، بلکه همان طرف مشرق مقدارى که بالا مى آید ناپدید مى گردد.
توضیح المسائل ، مساله 735 عروة الوثقى ، اوقات الصلاة الیومیه ، مساله

وقت مخصوص نماز ظهر و عصر

وقت مخصوص نماز ظهر،از اول ظهر است تا وقتى که از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد و وقت مخصوص نماز عصرموقعى است که به اندازه خواندن نماز عصر وقت به مغرب مانده باشد که اگر کسى تا این موقع نماز ظهر را نخواند ظهر او قضا شده و باید نماز عصر را بخواند؛ البته باید توجه داشت که وقت مخصوص ، براى مسافر و غیرمسافر فرق دارد.

توضیح المسائل ، مساله 731، 737

وقت مشترک نماز ظهر و عصر

ما بین وقت مخصوص نمازظهر و وقت مخصوص نماز عصر وقت مشترک نماز ظهر و عصر است و اگر کسى اشتباها نماز عصر را پیش از نماز ظهر بخواند و بعد از نماز ملتفت شود،نمازش صحیح است .
توضیح المسائل ، مساله 731

یادآورى 1- اگر پیش از خواندن نماز ظهر سهوا مشغول نماز عصر شود و در بین نماز بفهمد اشتباه کرده است ،چنانچه در وقت مشترک باشد، باید نیت را به نماز ظهر برگرداند؛ یعنى نیت کند که آنچه تا به حال خوانده ام و آنچه را مشغولم و آنچه بعد مى خوانم همه نماز ظهر باشد و بعد از آنکه نماز را تمام کرد،نماز عصر را بخواند و اگر در وقت مخصوص به ظهر باشد، باید نیت را به نماز ظهر برگرداند و نماز را تمام کند و بعد نماز عصر را بخواند و احتیاط آن است که بعد از نماز عصر دوباره نماز ظهر و عصر را بخواند و این احتیاط خیلى مطلوب است .
توضیح المسائل ، مساله 732

وقت فضیلت نماز ظهر و عصر 

وقت فضیلت نماز ظهر از اول ظهر (زوال ) است تا وقتى که سایه شاخص ‍ به اندازه خودش شود -البته بعد از شروع به زیاد شدن واما آخر وقت فضیلت نماز عصر این است که سایه شاخص دو برابر خودش شود و اما در ابتداى وقت فضیلت نماز عصر، مشهور علما فرموده اند که از ابتداى شروع سایه قسمت دوم شاخص . ولى حضرت امام مى فرمایند اظهر این است که ابتداى وقت فضیلت نماز عصر از وقتى است که سایه شاخص به - خود برسد ولکن بعید نیست که از بعد از تمام شدن نماز ظهر باشد.

عروة الوثقى ، اوقات الصلاة الیومیه ،تحریر الوسیله ، ج 1، ص ‍ 138

یادآورى احتیاط واجب آن است که نماز جمعه را از موقعى که عرفا اول ظهر مى گویند تاخیر نیندازد و اگر از اوایل ظهر تاخیر افتاد، به جاى نماز جمعه نماز ظهر بخواند ولى بعضى مى گویند تا وقتى که سایه شاخص مانند خودش بشود وقت دارد.
عروة الوثقى ، اوقات الصلاة الیومیه و توضیح المسائل ، مساله 734

منبع : احکام نماز  (وقت‏شناسى، قبله‏شناسى، و پوشش ) / محمد وحیدى